Knut Hamsun

Knut Hamsun

Skrywer, digter en dramatikus

---

Literêre stroming
Nuwe Romantiek, Nuwe Realisme

---

Toekennings

Nobelprys vir Letterkunde in 1920

Knut Hamsun (* 4 Augustus 1859 op die Garmostredet-landgoed in Vågå as Knud Pedersen; † 19 Februarie 1952 op die Nørholm-landgoed in Grimstad) was 'n Noorse skrywer van internasionale statuur. Naas Henrik Ibsen word hy as die beduidendste Noorse skrywer beskou en ook op internasionale vlak onder die invloedrykste outeurs van die 20ste eeu gereken. Daarnaas word hy deur baie as die vader van die moderne roman beskou. Hamsun se literêre werk is in 1920 met die Nobelprys vir Letterkunde bekroon.^[1]

Hamsun se literêre loopbaan strek oor meer as sewe dekades, met variasies in sy onderwerpe, standpunte en agtergrond. Sy werk sluit meer as twintig romans, die digbundel Det vilde Kor, novellas, enkele weinig opgevoerde toneelspele, 'n reisverhaal en 'n aantal essays en opinie-artikels in dagblaaie in.

Hamsun se literêre deurbraak het met die roman Sult in 1890 gekom – 'n werk waarmee hy volgens letterkundiges die 20ste eeuse literatuur ingelui het. Die roman Markens Grøde (1917) is met die Nobelprys vir Letterkunde bekroon.

Reeds as 'n jong skrywer het hy heersende literêre stromings soos realisme en naturalisme geopponeer en vir 'n skryfkuns gepleit wat aandag aan die onvoorsienbare en irrasionele sou skenk. Sy bekendste werke uit die 1890's – waaronder Sult, Mysterier, Pan en Victoria – word by die Noorse Nuwe Romantiek gereken. In sy latere werk het Hamsun nader aan die Nuwe Realisme beweeg, met 'n ironiese styl wat in sy sogenaamde "Nordlandromans" ook breedvoerige beskrywings van die volkslewe gee.

In ideologiese opsig het Hamsun aanvanklik 'n simpatieke houding teenoor anargistiese gedagtes ingeneem, maar later 'n steeds meer konserwatiewe rigting begin inslaan wat dikwels ook as reaksionêr beskryf word. Hy het daarvan gehou om spottende kommentaar op die modernisering van die samelewing en demokratiese ideale te lewer en vir die terugkeer na 'n patriargale lewenswyse gepleit.

Vanweë sy politieke opvattings was hy gedurende die laaste jare van sy lewe omstrede. Sy lewensgevoel het hom onder meer kwesbaar gemaak vir die Nasionaal-Sosialistiese ideologie se bloed-en-bodem-slagspreuke, en Hamsun het selfs gedurf om die Duitse besetting van Noorweë in 1940 openlik te verwelkom. Ná die Tweede Wêreldoorlog is hy tot die betaling van 'n groot geldboete veroordeel en enkele jare lank onder huisarres geplaas.

Hamsun se latere werke behandel onderwerpe soos die ouderdomsvraagstuk en die inbreuk van die moderne samelewing op tradisionele landelike gemeenskappe.

1. ↑ "The Nobel Prize in Literature 1920" (in Engels). Nobelprize.org. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 12 Junie 2018. Besoek op 7 Oktober 2017.